volgorde opbouw / soundcheck

[Berend]

Aan de doorgewinterde geluidstechnici een beginnersvraag:

Hoe doe je na/tijdens het opbouwen een soundcheck, hoe regel je de boel (zaalversterking, mic's, monitoren, effecten) goed in. En dan vooral, op welke volgorde. Dit in het geval van FOH en monitors op 1 tafel mixen.

Deze vraag ivm het volgende, binnenkort moet ik weer t geluid doen bij een bandje. Dat heb ik 1 keer eerder gedaan (ben beginner), en toen ging het inregelen ook zeer rommelig, door gebrek aan routine van mijn kant en discipline van de muzikanten.

Destijds ging het alsvolgt:
-zanger in mic laten zingen op optreed-niveau, tijdens dit regel ik de mic-voorversterker in (0 dB), en de gain op mengtafel (0 dB), masterfaders en aux nog op 0. Dit voor elke mic.
-Daarna auxen voor monitors opendraaien tot gewenst niveau.
-Daarna masterfaders openzetten tot gewenst niveau, en dan de feedback-killer automatsich laten instellen.

Toen (en straks waarschijnlijk ook) zat er geen effect-apparatuur aangesloten, op de feedbackkiller na, die tussen mic voorversterker en de line-in van de tafel in zat. Alleen 2 x zang werd er versterkt.

[tididi]

kijk eens op dit
WIPR multimedia, Leon Elsjan of Wipper, sound-engineer dit heeft mij ook goed geholpen

[jens]

ik heb deze site meteen even gelinkt op wat sites/ forums waar veel muzikanten komen...een duidelijke beginners uitleg

ik ben zelf ook pas begonnen (half jaar) met het versterken van vooral ska/punkbandjes in eigen beheer

dit ben ik gestart naar al jaren mee te zijn gelopen met bedrijven/jongerencentra en het draaien van disco's

toch moet ik wel zeggen nu ik er vaak aleen voor kom te staan dat dat ook wel ze lastige kanten heeft...mijn foh ervaring is niet onwijs groot en kom in de praktijk een boel dingen tegen van goh ik weet toch niet alles

maar hoe ik meestal aan een avond begin(georienteerd op een simpel punk bandje):

-bouw alles op
-check het zaalgeluid ( eq)
-check de monitors (eq'en / uitpiepen)
-bands backline laten opbouwen & mics plaatsen
-drummer soundchecken, ook vragen wat hij wil horen voornamelijk in zijn monitor
-gitaar en bas checken, ook monitors vragen
-vocalen checken, en monitor
-de band bijeen roepen voor een totale set
-band laten spelen zaalgeluid afregelen
-bandleden aanspreken over hun monitors harder zachter tot tevredenheid
-nog een keer om alles te checken
en als alles en iedereen tevreden is ...spelen maar !
- en na afloop natuurlijk vragen of het allemaal naar wens is geweest om je eigen ervaringen op te krikken
en er de volgende keer aan te denken wat er weer beter kan

vooral om dit alles snel en vooral goed te doen mis ik een boel ervaring waardoor het best een tijdje duurt voor het allemaal naar wens is.

bij bandjes vertel ik wel er wel eens bij dat ik nog niet op en top ervaren ben ,waardoor het mischien wel eens wat langer duurt. Vaak krijg je op deze manier wel een soort van medewerking van bands en ook van een band technicus. Uit de hoogte doen en er niks van bakken word veel minder op prijs gesteld dan iemand die er zo goed mogelijk wat van probeert te maken en ze best doet.

afijn een heel verhaal en ik denk dat ik mezelf ook wel als een beginner mag beschouwen in de techniek voor bandjes

ook ik hoor graag van anderen hoe zei een avond aanpakken ,voorbereiden en welke problemen ze tegen komen .....ook op en aanmerkingen op mijn verhaal zijn welkom

mvg jens

[Berend]

@Jens:

Kijk, geweldig. Op dit soort reacties hoopte ik, zo kunnen we op deze site echt nog eens wat van elkaar leren. Zo te lezen doe jij de wat grotere optredens, waarbij de hele band is uitversterkt. Jammer genoeg is dat bij mij nog niet het geval, lijkt me wel veel leuker dan alleen 2x zang.

Heb ik meteen weer wat vraagjes voor je:
1. wat is jou manier om de zaal te checken/eq-en?
2. hoe check/eq je je monitors zonder band?
3. hoe kan je monitors uitpiepen zonder mic's?

Verder klinkt jou verhaal heel logisch, en als het gediciplineerd en op deze volgorde gaat, moet het wel goed gaan.
En het lijkt me dat als je nu vaak alleen die klussen doet, je ervaring en routine met grote sprongen vooruit gaat? Handig dat je van te voren meeliep met een bedrijf, ik begin helemaal bij 0.

Groeten, Berend

[thyzerrr]

Berend,

de procedure zoals Jens die beschrijft is denk ik vrij gangbaar.

Wat ik zelf graag nog doe als de hele PA opgebouwd is, is op de koptelefoon vast luisteren of je op alle kanalen signaal binnenkrijgt, en indien mogelijk de gains vast globaal inregelen als de muzikanten hun instrument aan het afstellen en inspelen zijn. Als je bijvoorbeeld in een reeds volle kroeg staat bespaar je de gasten zo een hoop herrie, en kun je de duur van de soundcheck tot het minimum terugbrengen.

Het is absoluut een vak wat je leert door veel te doen, en niet uit een boekje. En ja, kruiwagens zijn heel handig!

Veel succes met je volgende klus; elke klus is weer een bron van nieuwe ervaring.

Thijs

[FBE]

@berend je zegt dat je enkel voc. uitversterken niet echt als een uitdaging ziet. Probeer dan bijvoorbeeld eens die Feedback killer eruit te halen en misschien dat je ergenst een fx kunt lenen en ga hier eens mee aan de slag. Als je die vocalen goed kunt laten klinken kun je een hoop ervaring opdoen voor andere instrumenten.

Met name het hele verhaal rondom rondzingers (nu dus onderdrukt met feedback killer) is erg leerzaam voor als je straks in grote set-ups veel met monitoren te maken krijgt.

gr Pc

[sd_2]

@ Berend

Monitors uitfluiten zonder microfoon wordt heel moeilijk, k kan je wel een tip geven hoe je monitors kan uitfluiten als je in je eentje bent. Neem een zangmicrofoon en zet die op een statief en richt hem op je monitor(groep), ongeveer 50 tot 100 cm daar van af. Nu kan je vanachter de mengtafel gaan uitfluiten, je zet elke keer het volume van die aux iets harder tot ie begint te fluiten, zoek die frequentie en draai em eruit. Zo ga je door tot je alle meest voorkomende feedback eruit hebt. Let op je kan het volume op blijven schroeven en er zal steeds meer feedback blijven ontstaan, maar op een gegeven moment moet je ophouden, op zo'n hoog volume zal de band toch niet spelen. Hierna ga je luisteren bij je monitor hoe je stem nog klinkt en dit eventueel weer een beetje bijstellen door de weggedraaide frequenties weer iets terug te draaien (hou je achterhoofd dat je feedback hebt gezocht met de microfoon op de meest ongunstigste plaats, waarschijnlijk zal tijdens de act de microfoon daar niet komen)

Probeer maar eens, veel succes...

Gr, D

[showband]

Als je met kleine setups werkt en met weinig mensen. Uitgaande van een mengtafel die zowel zaal als monitors doet.

0) de minst voorkomende van alle taken. Bel een paar dagen voor het optreden met de band en vraag om een e-mail met podiumplan.
je kan hiervoor ook via de website Popunie stageplan - Startpagina - powered by Slik gebruiken. Zowel leesbaar voor jou als handig voor de band om deze in te laten vullen.
Zet idiote eisen van de band om in een werkbaar plan. (Zij willen minimaal een 48 kanalen midas, jij wil door de deur van het cafe kunnen met je mixer. ) Als je tijdig belt kun je nog echt noodzakelijke spullen eenmalig bijhuren. en tijdens het gesprek kun je de band inlichten wat die door hun gewenste specials extra gaan kosten. Meestal krijg je dan een werkbaar compromis.

1) neem de tijd. Kom liever twee uur te vroeg dan dat je haast hebt. Je kan altijd na een paar klussen besluiten dat je genoeg ervaring hebt om later te komen. Het is niet raar voor een beginnende technische crew met een niet zo gevorderde band om drie uur nodig te hebben om alles werkende te krijgen. Ook al krijgt een ervaren ploeg alles in een half uurtje prima aan de praat. Persoonlijk wil ik minimaal een half uur speling en neem lekker een krantje voor mee om de tijd te doden.

2) Leg al je stroompunten neer en zorg gelijk dat ze allemaal werken. (test met een lampje of zo iets) Hier aandacht aan besteden is extreem belangrijk. Hoe onbenullig dat ook klinkt. Je hebt toch wel altijd 4 of 5 haspels 220V en een zooi verdeelblokken bij je hoop ik?

3) Eerst de frontset werkend neer zetten. Mixer+zaalspeakers+amps. En draai hier wat muziek over om te testen. Een MP3spelertje op zak is hiervoor ideaal.

Dit is belangrijk. Allereerst omdat er bij problemen nog weinig troep op het toneel ligt. En ten tweede omdat je bij elk probleem die je verder tegenkomt in ieder geval het publiek een muziekje +presentatormicrofoon kan bieden.

4) zet de monitors neer en maak ze werkend. (dit kan snel want immers je hebt een werkend muziekje dus dat is niet meer dan de aux knop even een voor een opendraaien)

Tot dit punt aan toe kun je alle kabels nog in een keer netjes neerleggen want ze blijven liggen. Leg een klein stuk overlengte Bij de monitors aan de zijkant want die willen nog wel eens "ineens" op een andere plaats nodig zijn.

5) zet de leadzangmicrofoons neer en regel de monitors in zodanig dat ze perfect werken. Hard, duidelijk en feedbackvrij ook als je met je handen om de kop van de microfoon zit of rondloopt. Iets volume terug nemen en pas daarna de zaal open zetten. Bij kleine setups is de monitor voor zang meestal duidelijk in de zaal hoorbaar. In de frontset kun je meestal met minimale verandering de zang nu prima aanzetten. Als je het andersom doet. Eerst in de zaal super inregelen en daarna eens kijken hoe de monitors gaan dan blijkt meestal dat je alsnog alle instellingen moet veranderen om geen feedback-fest te krijgen. In de eerste volgorde krijg je ze allebei snel goed. In kroeg en bruiloftje dus. Niet per se als je voor 200 man en meer gaat werken. Wanneer de zaal groter zal worden krijg je meer scheiding tussen monitorgeluid en zaalgeluid en dan ga je pas echt separaat monitormixen. (dan kun je ook bijvoorbeeld microfoons gaan splitsen over twee kanalen om separaat EQ te gaan doen enzovoort) Als zingende gitarist heb ik op een bruiloft vaak niet eens een monitor nodig omdat je het zaalgeluid van je microfoon al zo duidelijk klinkt dat de rest luxe is. ...Moet de stem natuurlijk wel perfect verstaanbaar en duidelijk in de zaal gemixt zijn.

6) als de band er dan nog niet is? Zet dan vlak voor het toneel een beetje uit de weg al je microfoonstandaards op met een microfoon+snoer opgerold aan de standaard. Zodat als de band komt je ze gelijk kan gaan plaatsen. Muzikanten zijn botte neanderthalers. Als er een bos dure microfoons OP het toneel staat lopen ze er met hun spullen minimaal vijf om. Die zangmicrofoon vooraan het toneel gaat wel. De rest gewoon even weglaten.

7) dan als de band er is snel de microfoons bij een instrument plaatsen. Doe dit volgens je priklijst! En maak gelijk op een stuk wit tape bij je mixertje aantekeningen! Gebruik er ook een naam bij want "kan die linker gitarist even wat spelen" gaat niet werken "Karel ik wil even je gitaar horen" wel.

Op deze bovenstaande manier bouw je als het ware "laagje voor laagje" werkende stukken op. Beginnende bij het meest essentiele deel en eindigend bij het stuk wat de meeste snoerenboel geeft. Je kunt altijd wat zachter beginnen met een onversterkt drumstel. Maar zonder werkende frontset heb je niet eens pausemuziek. En zodra de monitors goed werken kun je desnoods zonder soundcheck nog het eerste nummer gebruiken om in te mixen. enz.

[Berend]

Dank voor de reacties, de meesten zijn erg bruikbaar. Natuurlijk lukt het met veel rommelen ook wel, maar werken met een vaste volgorde die logisch is werkt veel fijner. Met de fx die op die tafel zit (tafel van de kroeg zelf helaas) ga ik idd maar eens wat experimenteren, waarschijnlijk met alle gevolgen van dien, maar goed.

@Showband, die stap 0 zou idd een hoop schelen als je de bands niet kent. Maar dit is gelukkig mijn vaste bandje, dus ik weet al wat het podiumplan is, en ik bepaal mede wat er nodig is, of wat ik nodig vind.

Helaas en gelukkig bleek dat we de setup moeten gebruiken die vast in die kroeg staat, FOH speakers, monitoren, mixer. We mogen niet de boel veel verbouwen, d.w.z. ik mag niet mijn eigen tafel gebruiken, ik mag niet mijn effectenrek meenemen, ik mag geen EQ op de FOH speaker zetten. Een Feedbackkiller mag nog wel, omdat die dan voor de mic-ingangen komt ( na een aparte mic voorversterker).
We hoeven dus niet met veel dingen te sjouwen behalve de backline, dat is dan wel een voordeeltje. Toch weet ik niet of ik hier nou blij mee ben.

Is er overigens wat voor te zeggen een 31-bands EQ voor of na de Feedbackkiller te plaatsen, waardoor je dus krijgt:
mic - mic voorversterker - EQ - FBK - line in tafel
Ik vind het namelijk iets te gewaagd die FBK eruit te halen en alleen met de EQ te werken, en alleen de EQ van de FBK gebruiken werkt niet lekker. Het nadeel is dat ze elkaar tegen kunnen/zullen gaan werken bij sommige frequenties..?

[Steve89]

dan kun je ook bijvoorbeeld microfoons gaan splitsen over twee kanalen om separaat EQ te gaan doen enzovoort.

Even een offtopic vraagje @ Showband.
Hoe kun je je microfoons gaan splitsen? Het is namelijk maar 1 XLR input wat je hebt.

Bedankt alvast voor de reactie!!

[jadjong]

We nemen een draadje met aan de ene kant een XLRF en aan de andere kant twee XLRM.

[sd_2]

Microfoon kanalen splitten:
Je split het XLR'etje voordat ie de tafel ingaat naar een tweede kanaal. Je gebruikt dat de eerste input van die microfoon om te EQ'en voor je frontmix en die route je dus uiteindelijk naar je group of direct naar je L/R. De tweede input van die microfoon gebruik je om te EQ'en voor je monitormix en die route je dus uiteindelijk naar je AUX. Het voordeel is dus dat je EQ stand voor de front geen werking heeft op je monitoren en omgekeerd.

Wij hebben ooit zo een band gemixt door gebrek aan EQ's. We hebben alle monitoren uitgefloten over de 4band PEQ van de mengtafel. Ging uitstekend en totaal geen feedback gehad.

Gr, D

[showband]

Een feedbackkiller zet je normaliter tussen de aux uit en de versterker van de monitor. Niet tussen de microfoon en de input van de tafel.

Immers, het is een automatische EQ die moet voorkomen dat de monitors gaan piepen. Je hoeft het geluid van de frontset daarvoor niet te laten beinvloeden. (Tenzij de kroeg wel extreem klein is en je ook feedback van de frontset hebt natuurlijk. Maar zo extreem is het meestal niet)

microfoons splitsen:
Een veelgebruikte truuk als je voldoende kanalen hebt, is de microfoon in een kanaal te duwen waar je een zaalmix mee maakt. Met EQ en galm en al.
En uit de insert van dat kanaal een lijntje naar een leeg kanaal te zetten die niet naar het front gaat. Je hebt dan een kanaal met zang voor de monotorsends waar de EQ nog niet van gebruikt wordt. En je kan dan voor de monitormix een separate EQ setting maken.

overigens. Zeker bij butgetapparatuur is minder apparatuur gebruiken meestal beter. Dus ik zou zeker niet preventief een grafische EQ én een FBK gaan aansluiten. Sterker nog. Ik zou eerst kijken of alles goed werkt zonder die randapparatuur.

[Berend]

Een feedbackkiller zet je normaliter tussen de aux uit en de versterker van de monitor. Niet tussen de microfoon en de input van de tafel.

Immers, het is een automatische EQ die moet voorkomen dat de monitors gaan piepen. Je hoeft het geluid van de frontset daarvoor niet te laten beinvloeden. (Tenzij de kroeg wel extreem klein is en je ook feedback van de frontset hebt natuurlijk. Maar zo extreem is het meestal niet)

Dat weet ik. Maar gezien de beperkingen die mij worden opgelegd door de kroegbaas, is dit de enige optie. Hij wil niet dat er gerommeld wordt aan het lijntje mixer-speaker, bang dat er wat stukgaat. En dan heeft hij geen muziek meer.

overigens. Zeker bij butgetapparatuur is minder apparatuur gebruiken meestal beter. Dus ik zou zeker niet preventief een grafische EQ én een FBK gaan aansluiten. Sterker nog. Ik zou eerst kijken of alles goed werkt zonder die randapparatuur.

die FBK is van Be.....er idd, maar de EQ van DBX, niet heel erg budget..
Maar je hebt gelijk, ik bedacht me net trouwens dat je bij 2 kanaaltjes net zo goed de EQ van de kanalen kan gebruiken. Dat de monitoren dan meeveranderen is niet zo'n ramp. Tenzij er dan weer FB ontstaat natuurlijk

(Kzou idd kunnen gaan splitsen voor dat laatste, kanalen te over..)

[Iko]

Multi in de tafel en spelen maar, we schuiven wel bij

Ik begin altijd even met cdje van me zelf om systeem beetje fijn te laten klinken, daarna galmje uitzoeken.

Dan drum, bas, gitaar, key, blazers, vocals etc.. Monitors doen ze maar op het podium